| Üst Familya | SERPENTES |
|
| Familya | Viperidae |
| Alt Familya | |
| Kabile | |
| Alt Kabile | |
| Cins | Macrovipera |
| Alt Cins | |
| Tür (Bilimsel Adı) | lebetinus |
| Sistematikçi/Taksonomist | LINNAEUS, 1758 |
| Türkçe Adı | Koca Engerek |
| İngilizce Adı | Levantine Viper, Blunt-nosed Viper |
| Alt Türleri: |
Macrovipera lebetinus lebetinus (LINNAEUS 1758)
, Macrovipera lebetinus obtusa (DWIGUBSKY 1832)
, Macrovipera lebetinus turanica (CHERNOV 1939)
, Macrovipera lebetinus transmediterranea (NILSON & ANDRÉN 1988)
, Macrovipera lebetinus cernovi(CHIKIN & SZCZERBAK 1992)
|
|
| Sinonimleri : |
Coluber Lebetinus LINNAEUS 1758: 218
, Vipera obtusa DWIGUBSKY 1832: 30
, Vipera xanthina (GRAY 1849) fide KHALIKOV (pers. comm.)
, Vipera mauritanica (GRAY 1849) fide KHALIKOV (pers. comm.)
, Vipera euphratica BOETTGER 1880: 167
, Vipera peilei MURRAY 1892
, Vipera lebetinaWALL 1908: 804
, Daboia lebetina ENGELMANN et al 1993
, Macrovipera lebetina MCDIARMID, CAMPBELL & TOURÉ 1999: 383
|
|
|
| Yayılma Alanı (Küresel) | Ortadoğu, Kuzey Afrika, Batı Asya, |
| Yayılma Alanı (Türkiye) | Doğu Akdeniz, Doğu Karadeniz, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, |
| Besinleri | Küçük memeli türleri ile beslenir. |
| Habitat | Açık yamaçlar, Taşlık, kayalık alanlar, Tarlalar, Bağ, bahçeler, |
| Yükselti | 0-1500 m |
| Toplam vücut uzunluğu | 100-180 cm |
| Aktivasyon Zamanı | Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, |
|
| Açıklama: | Boyu genellikle 1 metrenin üzerinde olup 1,8 metreye kadar erişebilen Koca Engerek, bu özelliğiyle Türkiye ve Kıbrıs’ın en büyük ve iri engerek türüdür ve vaka üretmesi nedeniyle sağlık açısından da önemlidir.
Başın üst tarafında sadece karinalı küçük pullar bulunur, supraocular plak küçük parçalara ayrılmış durumdadır, büyük bir plak yoktur.
Sırt tarafı kahverengidir ve üzerinde, bazen belirsiz, iri koyu lekeler vardır. Karın tarafı pembemsi-beyazdır ve üzerinde dağınık siyah noktalar/lekeler bulunur. Kuyruk oldukça kısa olup, uca doğru aniden sivrileşir.
Yapılan çalışmalar ışığında, Macrovipera lebetina (Linnaeus, 1758), Türkiye’de Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde M. l. obtusa (Dwigubsky, 1832) ve Kıbrıs’ta M. l. lebetina (Linnaeus, 1758) alt türleri ile dağılış göstermektedir. M. lebetina alt türü Kıbrıs’a endemik gibi görünmektedir ve nominat alt türdür. Doğuda, güneydoğuda ve Anamur civarında farklı popülasyonlar keşfedilmiştir. Bazı yazarlar Güneydoğu Anadolu bölgesi populasyonları için M. l. euphratica sinonim alt türünü yeniden önermekte ve Kuzeydoğu Anadolu populasyonlarını ise M. l. obtusa olarak ele almaktadır.
Hareketleri çok yavaştır ve rahatsız edilmedikçe saldırgan değildir. Zehri insan için öldürücü olabilir. Diğer Viperid’ler gibi yavrularını canlı halde doğurur (ovovivipari). Bazı bölgelerde (örneğin Kıbrıs’ta) ovipar olduğu bilinir.
Macrovipera lebetina (Koca Engerek) ilk olarak 1758’de Linnaeus tarafından lokalitesi bilinmeyen bir örnekten tanımlanmıştır. Tip lokalitesi daha sonra Mertens ve Müller (1928) tarafından Kıbrıs olarak belirlenmiştir.
KAYNAKLAR:
1. Göçmen, B. (Unpubl. results; yayınlanmamış sonuçlar). Results of herpetologial trips and (Herpetolojik seyahatlerin sonuçları).
2. Budak, A., Göçmen, B. (2008). Herpetoloji (Ders Kitabı). İkinci baskı. Ege Üniversitesi Yayınları. Fen Fakültesi Yayın No. 194.
3. Göçmen, B., Arıkan, H., Mermer, A., Langerwerf, B., Bahar, H. (2006). Morphological, Hemipenial and Venom Electrophoresis Comparisons of the Levantine Viper, Macrovipera lebetina (Linnaeus, 1758), from Cyprus and Southern Anatolia. Turk. J. Zool. 30: 225–234.
4. Mallow, D., Ludwig, D., Nilson, G. (2003). True Vipers: Natural History and Toxinology of Old World Vipers. Krieger Publishing Company. Florida.
|
|
| Tür Tanıtım Görselleri : |
| Adameros Türkiye Dağılışı |
Türkiye Dağılışı görseli
 |
Çıkş Zamanları ve Dikey Dağılışları |
Yumurta
|
Larva
|
Jüvenil fotoğrafı
|
Yarı erişkin erkek fotoğrafı
|
Yarı erişkin dişi fotoğrafı
|
Ergin Erkek
|
Ergin Dişi
|
Tanı kartı
|
|
|
|
| İlgili Kaynaklar: |
|
|
| Tür Sorumlusu: |
|
|
|
|
|
