Ağızda az veya çok hareketli kaslı bir dil vardır. Sucul amfibilerde dil fazla önemli değildir. Hatta anurlardan ileri derecede sucul olan Aglossa grubunda ise hiç bulunmaz. Primitif dil yapısında, dil ağız tabanına neredeyse tamamen yapışık olmakla birlikte, sadece uç ve yan taraflarında serbestir. Ancak yutmada ödev görür. Dillerin çoğu, yapışkan bir salgı ile kaplı olup ava yapışmaya yarar. Discoglossidae ailesinde nispeten basit yapıda yapışkan dil bulunur. Bazı karasal Urodela türlerinde fırlatılabilen dil gelişmiştir. Uç tarafı genişlemiş ve ava hızla fırlatılır. Diğer bir yakalama dili tipine kara kurbağalarında rastlanır. Dil ön ucunda çeneye yapışık durumda ve hızla öne katlanarak geri çekilir.
Bufonidae hariç, dişler homojen yapıdadır (homodont). Bufonidae de ise diş hiç yoktur. Yaşam boyunca birçok kez yenileniler (polyphyodonttip). Sadece çene kemiklerinde değil, ayrıca damak kompleksini oluşturan Vomer, Palatin ve Parasphenoid kemikleri üzerinde de dişler bulunabilir. Bu tip dişlerin çiğneme ve parçalama işlevi yoktur. Sadece avı kavramaya, tutmaya yarar.
Sucul formlarda tükürük salgılayan basit Goblet hücreleri haricinde, ağızda bez yoktur. Karasal formlarda kısmen tükürük, kısmen de dile yapışkan salgı yapan bezler vardır. Karasal urodel ve anurlarda burun boşluğunda mukus salgılayan intermaksillar bez bulunur. Amfibiler avlarını çiğnememelerine rağmen, tükürük salgısında sindirime yardımcı Pityalin enzimi bulunur. Özofagus (Oesophagus) kaide olarak kısadır. Silli epitel ile kaplıdır. Çok sayıda Goblet hücresi içerir. Bazı anur türlerinde pepsin salgılayan özofagus bezleri bulunur. Mide kese veya boru şeklindedir. Kısa sürede bol besin alabilmek için, genişleme kabiliyetine sahiptir. Silindirik epitel hücreleri hidroklorik asit (HCl) ve pepsin üreten bezler içerir.
Şekil 44: Kara kurbağalarında ağız boşluğunda bulunan yapılar ve dilin pozisyonu (a) ile bir kara kurbağasında (Bufo sp.) beslenmede yakalama dilinin kullanılışı (b) ve bir kuyruklu kurbağada fırlatılabilen dilin kullanılışı (c) (Ziswiler, 1976; Storer ve ark., 1979’dan değiştirilerek).
Kaynak:
Budak, A. & Göçmen, B. (2005). Herpetoloji. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi, No. 194, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova-İzmir, 226 s. (ISBN 975-483-658-2) [Türkçe Kitap]. [2nci baskı, 2008].
|
